De lichaamstaal van taal

‘De vergaderingen gingen goed vandaag’, zei mijn manager die op bezoek was uit de Verenigde Staten van Amerika toen ik werkzaam en woonachtig was in Mexico Stad. Hij refereerde aan de interne meetings en aan de klantenbezoekjes die we hadden gedaan her en der in de stad. Hij vervolgde: ‘Ik weet zelfs niet of er wel een taalbarrière was vandaag.’

DE LICHAAMSTAAL VAN TAAL

De officiële taal
Engels is een taal die door ongeveer 400 miljoen mensen als inheems wordt beschouwd. Met een wereldbevolking van 7.4 miljard mensen is het Engels dus ‘native’ voor zo’n 6% van de wereldbevolking. Misschien is dat eigenlijk niet zoveel. Ook wordt geschat dat ongeveer 1.75 miljard mensen met Engels uit de voeten kunnen. Het Engels is voor hen bruikbaar. Bruikbaar. Echter, als gevolg van taalbarrières gaan soms belangrijke details verloren.

Onopzettelijk ter zake
De meetings in Mexico gingen inderdaad goed en er vond communicatie plaats. Maar één klant was wel veel met haar hoofd aan het knikken. Meer dan in voorgaande vergaderingen die ik met haar had toen er Spaans gesproken werd. Zij zei ook niet zoveel, wat voor haar ongewoon was. Een paar keer mengde ze zich in het gesprek en terwijl ze naar haar bureau keek en herhaaldelijk pauzeerde, bracht ze waardevolle argumenten ter tafel in goed en helder Engels.

Vertalen kost energie
De interne evaluaties met het team gingen ook goed in die dag. Diezelfde avond, na vele vergaderingen en evaluaties, gingen we uiteindelijk dineren en begonnen met een tequila. Een van mijn teammembers zat naast mij mij en begon een gesprek in het Spaans: ‘Ik denk dat het een goede dag was. Het is belangrijk mensen van het hoofdkantoor op bezoek te hebben. Het was ook een lange dag, met veel praten en luisteren. In het Engels!’ Ik ben doodmoe’.

De stilte vertalen
Praten en luisteren naar ‘non-native English’ voor de ‘native speaker’ kost ook energie. Details gaan verloren als er vertaling plaatsvindt. Humor, het hoogste niveau van een taal, is vaak geen onderdeel meer van de interactie. Sommige woorden kunnen vaak helemaal niet goed vertaald worden. De stiltes die daaruit volgen als iemand naar woorden aan het zoeken is, kunnen vertaald worden als: ‘Ik ben zoekende! Mijn hersenen draaien op volle toeren.’

Taal als ‘tool’
Taalbarrières veroorzaken lichaamstaal die op zichzelf weer een weerspiegeling is van hoe zaken anders gedaan worden tussen culturen en nationaliteiten. De verbale communicatie kan bruikbaar lijken, terwijl lichaamstaal veelzeggend kan zijn. Echter, vaak vormt de bruikbare taal juist de taalbarrière. Een goede beheersing van de taal is belangrijk voor het begrijpen van de nuances in het internationaal zakendoen en daarmee verandert taal van bruikbaar naar een powerful tool.

Nelson Mandela on negotiating: ‘If you talk to a man in a language he understands, that goes to his head. If you talk to him in his own language, that goes to his heart.’