Vertrouwen wordt niet uitbesteed

Na mijn artikelen over internationaal zaken doen ‘iedereen doet hetzelfde anders’ en ‘niet alles hoeft gezegd te worden’ zal ik observaties delen over het zaken doen in Latijns Amerika die verder gaan dan de stereotypes te beschrijven en daardoor -naar mijn mening- de basis vormen voor succes in Latijns Amerika.

VERTROUWEN WORDT NIET UITBESTEED

De Latijnsamerikaan bestaat
Velen zijn van mening dat de Latijnsamerikaan als zodanig niet bestaat door de multiculturele dynamiek in een groot geografisch gebied. Inderdaad, er zijn grote verschillen tussen de mensen in de regio en de Latijnsamerikaan laat zich niet makkelijk in een hokje plaatsen. Maar dat geldt ook voor Afrikanen, Europeanen of zelfs Noord-Amerikanen; het levert echter geen praktische informatie op. Wat mensen gemeen hebben is veel belangrijker. Gemeenschappelijkheid leidt tot uitvoerbaarheid.

Onzekerheid bepaalt gedrag
Als gevolg van historische ontwikkelingen bestaat er een sterke familiefocus en staat gemeenschap-denken centraal in Latijns Amerikaanse regio’s. Het zich aanpassen is voor velen een tweede natuur in de context van de familiecultuur en het groepsdenken: het bijstellen van persoonlijke doelen om het grotere geheel te dienen is niet ongebruikelijk. Het combineren van deze familiecultuur met historisch gezien instabiele politieke en economische tijden, leidt tot een beter inzicht over hoe relaties tot stand komen.

De flexibele bureaucratie
Menig maal heb ik Latijnsamerikanen horen vertellen hoe hun gebrek aan een georganiseerde aanpak wordt gecompenseerd door de positieve aspecten van hun flexibiliteit. Er bestaat bij mij geen twijfel dat de gemiddelde Latijnsamerikaan zich beter en sneller aanpast aan veranderingen dan bijvoorbeeld Noord Amerikanen. Verandering heeft de Latijnsamerikaan gevormd. Echter, onzekerheid in het politieke en economische systeem leidt ook tot meer wetten, regels en corporate policies om controle uit te oefenen. Het individu, op zijn beurt, hanteert een creatieve flexibiliteit aangaande de interpretatie van de regels om zo dingen voor elkaar te krijgen en een weg te vinden door het hiërarchische labyrint. Vaak met succes.

Vertrouwen is geld
Als gevolg van een relatief sterke groepscultuur, de perceptie van een onzekere omgeving, een starre bureaucratie en individuele flexibiliteit, wordt succes in business bepaald door één woord. Vertrouwen. Niet het vertrouwen in instituten, maar het vertrouwen in mensen. Ik heb het dus over de persoonlijke relatie op basis waarvan onzekerheid en bureaucratie gezamenlijk overwonnen kunnen worden in de voorzienbare toekomst.

Vertrouwen wordt niet uitbesteed
Ik trap geen open deuren in met de bevinding dat het vertrouwen belangrijk is in Latijns Amerika. Uiteraard is vertrouwen de bouwsteen van elke relatie. Het is een voorwaarde in elke regio, waar dan ook ter wereld. Echter, het noodzakelijke vertrouwensniveau voor een vruchtbare zakenrelatie komt anders tot stand. Vertrouwen in de Verenigde Staten van Amerika (waar ik woon) en in Nederland (waar ik vandaan kom) is voor een deel uitbesteed aan instituten en bedrijven die relatief gezien de wetten en regels ook meer uitvoeren dan in Latijns Amerika. De Latijnsamerikanen gebruiken niet zoveel het model van ‘vertrouw maar verifieer’ (‘trust, but verify’). Sterker nog, het is eerder ‘vertrouw niet en verifieer (‘don’t trust and verify’). Dat is ook de reden dat tijd geen geld is in Latijns Amerika. Tijd geeft ruimte om relaties te bouwen, vertrouwen te creëren, zaken te doen en ook fouten (die geld kosten) te voorkomen.